Casino’s behoren tot de meest iconische en mysterieuze gebouwen ter wereld. Generaties bezoekers zijn gefascineerd door de geschiedenis, architectuur en spannende sfeer van deze tempels van het gokken. Maar welke casino’s zijn eigenlijk het oudst en hebben de tand des tijds doorstaan? Een reis langs de oudste casino’s ter wereld voert ons langs de rijke geschiedenis van het gokken.
De geschiedenis van gokken: de oorsprong van de oudste casino’s ter wereld
Gokken is een van de oudste vormen van entertainment ter wereld. Al in de oudheid speelden mensen kansspelen met dobbelstenen en kaarten. In Europa duiken de eerste officiële gokhuizen op in de 17e eeuw. Een van de oudste ter wereld is het Casino di Venezia in Venetië, geopend in 1638. Hier werden voor het eerst enkele typisch casinospelen geïntroduceerd, zoals basset en biribi. Ook het Kurhaus van Baden-Baden in Duitsland bestaat al sinds 1766. Door zijn bronwater en thermen was deze kuuroord een populaire ontmoetingsplaats voor de Europese elite, die hier kwam dobbelen en kaarten.
In de 19e eeuw maakte het gokken een enorme vlucht in populariteit. Met name in elegante Europese kuuroorden schoten speelzalen en casino’s als paddenstoelen uit de grond. Monaco, een ministaatje aan de Franse Rivièra, groeide uit tot hét Europese gokparadijs. De flamboyante Florentijnse gokker François Blanc opende hier in 1863 het wereldberoemde Casino Monte Carlo, dat uitgroeide tot een van de meest prestigieuze ter wereld. Ook het Kurhaus in het Duitse Wiesbaden dateert uit deze tijd, net als het Kursaal in Oostende, België.
Van Venetië naar Las Vegas: een reis langs de oudste casino’s
In de loop van de 20e eeuw verschoof het zwaartepunt van de gokindustrie naar de Verenigde Staten. Met name in Las Vegas verrezen indrukwekkende casino-complexen als paddenstoelen uit de woestijn. Toch bleven veel klassieke Europese speelzalen bestaan. Een overzicht van enkele van de beroemdste en oudste casino’s ter wereld:
- Casino di Venezia (Venetië, 1638) – Met zijn antieke afzuigkappen en prestigieuze atmosfeer is dit misschien wel het beroemdste Italiaanse casino. Het gebouw in Venetiaanse neogotische stijl staat op het San Marco-plein.
- Kursaal Oostende (België, 1763) – Dit elegante casino staat aan de dijk van de Belgische kuststad Oostende. Het vernieuwde Kursaal combineert 18e-eeuwse grandeur met moderne speelzalen.
- Kurhaus Baden-Baden (Duitsland, 1766) – In dit prachtige kuuroord in de Duitse Badense regio genoten onder meer Dostojevski, Marlene Dietrich en Obama van de fresco’s, kroonluchters en Franse tuinen.
- Casino Kursaal Interlaken (Zwitserland, 1806) – In het hart van het Berner Oberland biedt dit Zwitserse casino een adembenemend uitzicht op de bergen van Interlaken.
- Casino Wiesbaden (Duitsland, 1810) – Sinds de 19e eeuw is deze hotspot voor de Europese jetset gevestigd in de monumentale Kesselstadt-ruïnes.
- Casino Monte Carlo (Monaco, 1863) – Dit wereldberoemde art deco complex met zijn iconische Casino de Monte Carlo is nog altijd een magneet voor jetset en Hollywoodsterren.
- Hotel del Coronado (San Diego, 1888) – Dit victoriaans houten strandhotel, tegenwoordig een Hilton-resort, herbergt het oudste nog actieve casino van Californië.
- Hotel Catalina Casino (Catalina Island, 1921) – In dit prachtige art-decogebouw in mediterrane stijl op het idyllische Santa Catalina Island genieten bezoekers al een eeuw lang van bijzondere architectuur, entertainment en gokken.
De gouden tijd van het gokken: de oudste casino’s in Europa
De 19e eeuw geldt als het hoogtepunt van de Europese speelcultuur. Met name in kuuroorden ontstond een bloeiende casinocultuur voor de rijke elite. De oudste Europese casino’s stralen nog altijd de grandeur en glitter uit van deze gouden tijd.
Het Duitse Baden-Baden groeide in de 19e eeuw uit tot Europa’s zomerhoofdstad. Royals, aristocraten en beroemdheden als Marlene Dietrich en Fjodor Dostojevski doste zich uit voor een avondje gokken in de sprookjesachtige Neue Spielbank. Ook Wiesbaden was een geliefd trefpunt voor de Europese adel, die hier de nacht doorbracht in het monumentale Kurhaus casino.
In België werd Oostende dé badplaats bij uitstek na de aanleg van de prachtige Wellington-promenade en het prestigieuze Kursaal met speelzaal in 1763. Tot in de jaren 60 kwam de beau-monde hier bijeen voor concerten, bals en roulette.
Eén van de meest prestigieuze Europese casino’s is nog altijd het legendarische Casino Monte Carlo in Monaco. Dit exquisiete art-decocomplex met operazaal en bijbehorend hotel opende in 1863 zijn deuren. Met zijn overdadige luxe en Moneypenny-achtige James Bond allure blijft het tot de verbeelding spreken.
Ook klassieke Italiaanse casino’s als het Casino di Venezia (Venetië), het Casino de la Vallée (Saint-Vincent) en het elegante Casino Sanremo aan de Italiaanse Rivièra herinneren tot op de dag van vandaag aan Europa’s flamboyante gokgeschiedenis.
De bakermat van het moderne gokken: de oudste casino’s in Amerika
Aan het eind van de 19e eeuw veroverde het gokken ook Amerika. In steden als New Orleans, San Francisco en later Las Vegas verrezen nu iconische speelparadijzen.
Eén van de oudste casino’s in de VS is het Golden Gate Casino in Las Vegas, geopend in 1906. Het bescheiden hotel annex casino was destijds gevestigd langs de Hoover Dam bouwweg en groeide langzaam uit tot locatie op de beroemde Fremont Street. Verschillende uitbreidingen in art-decostijl maken dit casino nog altijd tot een nostalgisch startpunt voor een bezoek aan klassiek Las Vegas.
Ook in het zuiden van Nevada verrezen in de jaren 20 en 30 verschillende casino’s. Zo opende het El Cortez in Las Vegas al in 1941 haar deuren. Dit nostalgische art-decocomplex met bijbehoren hotel en steakhousebar werd gerund door maffiabaas Bugsy Siegel en ontving bezoekers als Elvis Presley en Ronald Reagan.
Californië kent ook enkele van de oudste nog werkende Amerikaanse casino’s. Zo werd in het Hotel del Coronado nabij San Diego al sinds 1888 gegokt. In de jaren 20 bouwde men bovendien het prachtige Catalina Casino op het idyllische Santa Catalina Island voor de kust van Los Angeles. Met zijn iconische ronde vorm en art-deco stijl domineert het gebouw nog altijd het eilandpanorama.
Deze Amerikaanse casino’s vormden het begin van Las Vegas als huidige entertainment-hoofdstad. De nostalgische deco-stijl en historische decors blijven tot de verbeelding spreken.
De iconische casino’s die Hollywood inspireerden
De mysterieuze en luxueuze wereld van historische casino’s heeft vele romanschrijvers, filmmakers en artiesten geïnspireerd. Met name Europeanen als Fjodor Dostojevski (‘De speler’) en Ian Fleming (James Bond) putten creatief uit de decadente sfeer van Europese speelparadijzen als Baden-Baden en Monte Carlo.
Ook klassieke Hollywoodfilms als ‘Casablanca’ (1942) met Humphrey Bogart, ‘The Cincinnati Kid’ (1965) met Steve McQueen en James Bond-klassiekers als ‘Casino Royale’ (1967) en ‘Goldeneye’ (1995) gebruikten iconische casino’s als filmdecor. De zinderende art-deco elegantie van bijvoorbeeld El Cortez in Las Vegas vormde het perfecte decor voor gangsterfilms als ‘Bugsy’ (1991) met Warren Beatty en ‘Casino’ (1995) met Robert de Niro.
Vele kunstenaars lieten zich eveneens inspireren door de enerverende casino-wereld. Zo schilderde de Vlaamse impressionist Frans Courtens rond 1900 de drukte van Oostende en zijn beroemde Kursaal. De Amerikaanse fotograaf Robert Frank legde in 1958 het menselijk drama van gokkers vast in zijn serie ‘Les Americains’, met beelden uit het El Cortez in Las Vegas. Tot op de dag van vandaag blijven de oudste en meest sfeervolle casino’s een bron van artistieke creativiteit.
Architectonische wonderen: de bouwstijl van klassieke casino’s
De oudste casino’s ter wereld behoren vaak tot de architectonische hoogstandjes van hun stad of streek. Dankzij hun rijke historie, centrale ligging en unieke decors zijn het echte blikvangers.
In Europa verrezen prestigieuze casino’s vaak in mondaine badplaatsen aan de kust of bij thermale bronnen. Ze combineerden speelzalen met culturele voorzieningen als theaters, hotels en restaurants. Hierdoor ontstonden unieke complexen zoals het Kursaal Oostende, de Duitse Kurhauses en het Casino Monte Carlo. Deze gebouwen mengen klassieke bouwstijlen als neoclassicisme en neobarok met elegante art nouveau en art deco.
In de VS verrezen juist in snelgroeiende steden als San Francisco, New Orleans en Las Vegas grote casino-hotels. Deze adembenemende gebouwen in art-deco stijl moesten de stad op de kaart zetten als entertainmentmetropool. Het visionaire Casino San Remo (met hotel aan het strand) en het ronde Catalina Island Casino waren zo iconisch voor hun stad dat ze zelfs op ansichtkaarten verschenen.
Door hun rijke decor, centrale ligging en vaak monumentale status zijn de oudste casino’s historische parels. Ze vormen tot op de dag van vandaag het kloppend hart van hun stad.
Legendarische bezoekers: beroemdheden in de oudste casino’s
In de loop der eeuwen hebben vele beroemdheden hun opwachting gemaakt in de wereldberoemde speelzalen en salons van Europese en Amerikaanse casino’s.
Zo bezochten 19e-eeuwse aristocraten als koningin Marie-Henriëtte en tsaar Nicolaas II regelmatig het mondaine Casino Kursaal in Oostende. François Blanc, de stichter van het Casino Monte Carlo, organiseerde er glamoureuze bals voor de Europese jetset.
Ook schrijvers als Fjodor Dostojevski en Alexandre Dumas waren habtueés van Duitse en Franse casino’s, net als componist Jacques Offenbach. In het Amerikaanse El Cortez in Las Vegas schuiven zelfs maffiabaas Bugsy Siegel, acteur Clark Gable en zangeres Judy Garland aan voor een potje blackjack of roulette.
In het Catalina Casino zongen legendarische artiesten als Benny Goodman en Frank Sinatra in de grote art-deco balzaal. Het glamoureuze imago van historische casino’s bleef ook in de moderne tijd sterren uit film en muziek aantrekken, van Frank Sinatra en Dean Martin tot Brad Pitt en U2. De oudste en meest sfeervolle casino’s ter wereld hebben de tand des tijds glansrijk doorstaan.
De evolutie van casinospelen: invloed van historische casino’s
De oudste Europese en Amerikaanse casino’s hebben tot op de dag van vandaag een grote invloed gehad op de ontwikkeling en verspreiding van klassieke casinospelen.
Zo werden in het Casino di Venezia in de 17e eeuw al enkele populaire kansspelen geïntroduceerd, zoals basset, biribi en roulet. Ook blackjack en poker deden hier hun intrede in Europa. In Baden-Baden en Wiesbaden werd baccarat uitgevonden, een eeuwenoud kaartspel dat nog altijd populair is.
Amerikaanse saloons en casino’s breidden het aanbod casinogames verder uit met onder meer craps en slotmachines. In 1931 opende in het El Cortez in Las Vegas zelfs de allereerste legale blackjack-tafel. De winnende formule van dit casino inspireerde ondernemers als Benny Binion en Meyer Lansky bij het opzetten van de eerste megacasino’s op de beroemde Las Vegas Strip.
Andere populaire casinogames zoals roulette, punto banco en chemin de fer werden in Europa verfijnd tot de varianten die vandaag de dag nog steeds gespeeld worden. Ook de kenmerkende tafelvormen, spellimieten en huisregels van deze spellen zijn ontstaan in de oudste Europese speelzalen.
Zonder de innovatieve bijdrage van eeuwenoude casino’s was de casinowereld van vandaag compleet anders geweest. De geschiedenis van het gokken is onlosmakelijk verbonden met die van de oudste speelparadijzen ter wereld.
De toekomst: behoud van historie en vernieuwing
Hoewel nu overvleugeld door moderne megacasino’s, hebben veel klassieke speelzalen hun populariteit behouden. Hun rijke geschiedenis, unieke sfeer en vaak monumentale panden blijven bezoekers uit de hele wereld trekken.
Tegelijkertijd zijn de meeste oude casino’s met hun tijd meegegaan. Zo bieden ze naast tijdloze spellen als blackjack en roulette ook moderne casinogames en entertainment aan. Veel historische zalen werden gerenoveerd en uitgebreid met hotels, restaurants en winkels.